KOPALNIA W REGIONIE

Krajowe źródło gipsu, strategiczne dla gospodarki

 

Zrównoważone
wydobycie

 

Z poszanowaniem
środowiska

 

Z troską
o otoczenie

Dlaczego w Unikowie może powstać kopalnia gipsu?

Obszary występowania złóż gipsu są ograniczone i ściśle powiązane z ukształtowaniem geologicznym terenu, które formowało się przez setki milionów lat. W okolicach Unikowa warunki geologiczne są sprzyjające, a jakość gipsu wysoka. Uruchomienie wydobycia to wykorzystanie zasobów, które oferuje nam przyroda. Wykorzystanie złoża i pozyskiwanie naturalnego surowca, jakim jest gips, przyczyni się do zaspokojenia krajowych potrzeb branży budowlanej.

Potencjał złoża gipsu w Unikowie

Depozyt gipsu w okolicy Unikowa jest szacowany na około 30 lat istnienia kopalni. Historia poszukiwania złóż gipsu w regionie rozpoczęła się już w XVIII w. W 2020 roku wznowiliśmy prace w celu rozpoznania złoża gipsów mioceńskich „Uników-Galów” jako surowca do produkcji materiałów budowlanych. Wykonane badania potwierdziły wysoką zawartość gipsu (CaSO42H2O). Od tamtej pory szczegółowo przeanalizowaliśmy każdy aspekt związany z uruchomieniem wydobycia i działalnością przyszłej kopalni, doskonale znamy geologię. Mamy pewność, że pozyskanie gipsu ze złóż w Unikowie jest całkowicie bezpieczne, nie zagraża przyrodzie ani mieszkańcom w regionie, jednocześnie przyczyniając się do zwiększenia krajowego depozytu tego cennego surowca.

Gips jest surowcem strategicznym

Gips jest podstawowym składnikiem wielu materiałów budowlanych. Zachwianie łańcucha dostaw lub brak dostępności tego surowca to ryzyko bardzo poważnych skutków dla sektora budownictwa – ograniczenie podaży materiałów budowlanych na rynku, znaczny wzrost cen, opóźnienia w realizacji inwestycji i trudności z planowaniem nowych projektów. Możliwe konsekwencje najmocniej dotknęłyby rynek mieszkaniowy, który już teraz boryka się z wieloma problemami i stale rosnącymi kosztami. W Polsce brakuje co najmniej 1 mln mieszkań, a część ekspertów szacuje, że realna liczba jest nawet dwukrotnie wyższa i wynosi ok. 2 mln lokali. Braki w dostawach gipsu to ryzyko mniejszej dostępności popularnych materiałów budowlanych i pogłębienie tego deficytu.

Uruchomienie wydobycia złoża gipsu w regionie, realizuje politykę pozyskiwania surowców strategicznych dla rozwoju krajowego przemysłu i branży budowlanej, m.in. produkcji płyt gipsowo-kartonowych i tynków, które są powszechnie wykorzystywane do wykończenia domów i mieszkań.

Jakie będą efekty działalności kopalni?

W procesie przygotowawczym do wydobycia, wraz z ekspertami dokładnie zbadaliśmy możliwe skutki eksploatacji złoża w odniesieniu do środowiska i otoczenia. W związku z tym możemy precyzyjnie stwierdzić, jak działalność kopalni wpłynie na okolicę. Zobowiązujemy się działać zgodnie z panującymi normami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zapewniać optymalne i skuteczne rozwiązania chroniące środowisko naturalne.

Zrównoważona eksploatacja z dbałością o środowisko naturalne i otoczenie

Knauf ma ok. 80 kopalni różnych surowców, przede wszystkim gipsów i anhydrytów na całym świecie, głównie w krajach, w których jest bardzo duża świadomość ekologiczna. Dzięki międzynarodowemu doświadczeniu w budowaniu kopalni, w naszym zakładzie zastosujemy najnowocześniejsze rozwiązania techniczne, które są sprawdzone w innych lokalizacjach, tak by inwestycja harmonijnie wpisała się w obszar na którym powstanie. Zrównoważony rozwój jest rzeczywistością w firmie Knauf i jest mocno zakorzeniony w naszych wartościach – stawiamy na odpowiedzialne podejście do natury oraz lokalnych społeczności.

Nowoczesny zakład, solidny inwestor

Wiemy, jak stworzyć nowoczesny zakład, który funkcjonuje z uwzględnieniem potrzeb i wygody okolicznych mieszkańców. Wiemy w jaki sposób zminimalizować nasze oddziaływania lub je całkowicie wyeliminować, zapewniając przy tym dalszy komfort życia okolicznych mieszkańców. Będziemy stabilnym i przewidywalnym partnerem dla lokalnej społeczności i władz gminy przez najbliższych kilkadziesiąt lat. Dzięki podatkom pochodzącym z działalności zakładu górniczego, władze lokalne będą miały dodatkowe środki finansowe, które mogą być wykorzystane na rozwój infrastruktury, edukację i opiekę zdrowotną. Jako firma obecna w sąsiedztwie zamierzamy partycypować w lokalnych inicjatywach oraz deklarujemy uwzględnianie potrzeb i obaw mieszkańców. Chcemy być dobrym sąsiadem, który jest obecny w regionie nie tylko w celu eksploatacji złoża gipsu. Uruchomienie kopalni to także kilkanaście nowych miejsc pracy i możliwość zatrudnienia w przedsiębiorstwach obsługujących kopalnię – np. w zakresie transportu czy utrzymania obiektów.

Transport oraz czystość dróg

Pracujemy nad przygotowaniem oraz planem realizacji trasy transportu gipsu z kopalni. Nie będziemy do tego celu wykorzystywać drogi, która już jest intensywnie eksploatowana i biegnie wzdłuż zabudowań mieszkalnych. Możliwe rozwiązania i decyzje w tej sprawie będą prezentowane po konsultacjach z lokalną społecznością oraz ustaleniach z władzami gminy na kolejnych etapach procedowania.

Stan wód w okolicy pod kontrolą

Na etapie planowania wydobycia wykonaliśmy badania i przygotowaliśmy dokumentację hydrogeologiczną oraz koncepcję eksploatacji z uwzględnieniem warunków wodnych. Na tej podstawie przewidujemy, że działalność kopalni nie powinna znacznie wpływać na obniżenie poziomu zwierciadła wód gruntowych w okolicy. Zainstalowaliśmy sieć monitoringu wód podziemnych składającą się łącznie z 13 piezometrów, dzięki którym na bieżąco będziemy kontrolować sytuację hydrogeologiczną i dysponować konkretnymi pomiarami.

Mała retencja wody

Wodę odprowadzaną z kopalni planujemy częściowo gromadzić w specjalnie przygotowanym zbiorniku, aby w razie potrzeby umożliwić jej ponowne wykorzystanie. Dzięki temu część wody będzie mogła pozostać na miejscu. To działanie ukierunkowane na zrównoważony rozwój w górnictwie i rolnictwie.

Ograniczenie do minimum hałasu, zapylenia i drgań

Złoże będzie urabiane w kopalni metodą mechaniczną oraz strzałową, ale tylko w ograniczonych strefach, z zastosowaniem bezpiecznych mas ładunków i z ograniczeniem pięter roboczych (głębokości). Zastosowanie krótszych otworów strzałowych zmniejszy oddziaływanie pochodzące z hałasu i drgań. Wyznaczony w koncepcji eksploatacji obszar, gdzie mogą odbywać się roboty strzałowe zostanie poddany weryfikacji przez rzeczoznawcę Wyższego Urzędu Górniczego, który wykona ekspertyzę w terenie. Na tej podstawie zostanie opracowana mapa z dopuszczalnym zasięgiem robót. Przedział czasowy robót zostanie natomiast określony w Decyzji Środowiskowej. Kopalnia nie będzie generować ciągłego hałasu, który mógłby być uciążliwy dla otoczenia.

Od północnej, wschodniej i południowej strony zakładu górniczego znajdą się wały ziemne ograniczające oddziaływania. W bezpośrednim sąsiedztwie magazynu gipsu powstaną wały ziemne o wysokości 3 i 6 m stanowiące barierę izolującą od hałasu i zapylenia. System kruszenia będzie znajdował się docelowo głęboko wewnątrz wyrobiska, poniżej powierzchni terenu. Dźwięki generowane przez proces kruszenia nie będą się
rozchodzić po okolicy. Maszyny do zakładu przeróbki zostaną dobrane tak, by ograniczyć produkcję frakcji gipsu, które są najbardziej pylące. Na większości przenośników taśmowych zostaną zainstalowane osłony akustyczne, a magazyny gipsu (tzw. pryzmy) będą cyklicznie zraszane. Dzięki wszystkim tym działaniom, hałas, zapylenie i drgania zostaną ograniczone do minimum.

Szansa na rozwój regionu

Złoża gipsu to szansa na rozwój regionu, zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej i rozwój zagłębia gipsowego.

Nowe miejsca pracy

W samej kopalni powstaną nowe miejsca pracy, ale jej funkcjonowanie to także możliwość zatrudnienia w przedsiębiorstwach obsługujących kopalnię, np. w zakresie transportu czy utrzymania obiektów.

Poprawienie infrastruktury

W związku z otwarciem kopalni oraz transportem gipsu z zakładu potrzebne są dobre drogi. Drogi które zostaną zmodernizowane lub powstaną w tym celu będą ogólnodostępne i będą mogli z nich korzystać mieszkańcy okolicznych miejscowości. Etap modernizacji lub budowy nowych dróg to także szansa dla lokalnych przedsiębiorców na uczestniczenie w przetargach i realizację robót.

Przeciwdziałanie wyludnianiu się gminy

Obecność zakładu to wpływy z podatków, które mogą być przeznaczone przez władze na rozwój w obszarach edukacji, kultury czy turystyki. Nowi inwestorzy w regionie to szansa na wzrost gospodarczy, rozwijanie lokalnych biznesów i osiedlanie się nowych mieszkańców.

Wykorzystanie potencjału

Promocja poprzez gips to szansa dla Ponidzia na budowanie ogólnopolskiej rozpoznawalności regionu jako zagłębia gipsowego istotnego dla polskiej gospodarki. Cel ten doskonale współgra z rozwojem turystyki w regionie oraz z powstaniem uzdrowiska. Gips może stać się atrakcją, która zachęci do wizyty w regionie.

Proces uruchomienia kopalni pod nadzorem ekspertów i ścisłą kontrolą organów administracji publicznej

Uzyskanie koncesji na eksploatację złoża gipsu jest procesem długotrwałym i wymaga wykonania bardzo dokładnych badań, ekspertyz oraz stworzenia szczegółowej dokumentacji. Na każdym etapie są one weryfikowane przez niezależnych ekspertów. Następnie wymagane jest uzyskanie licznych zgód i pozwoleń od dedykowanych organów administracyjnych.

Etapy badań i dokumentacji oraz uzyskiwanie pozwoleń

Poniższy harmonogram przedstawia najważniejsze etapy projektu (tzw. kamienie milowe) – od eksploracji złoża, poprzez staranne planowanie i uzyskiwanie pozwoleń, aż po uruchomienie projektu.

Kamienie milowe

Od szczegółowych ekspertyz, aż po wydobycie gipsu.
2017

Rozpoczęcie procesu nabywania gruntów

2020-2023

Wykonanie projektu robót, uzyskanie koncesji na rozpoznanie złoża, wykonanie badań geologicznych i geofizycznych wraz z dokumentacją

2022-2024
Wykonanie badań i dokumentacji hydrogeologicznej, projekt odwodnienia wyrobiska
2022-2024

Badania środowiskowe: analizy ryzyka, inwentaryzacja przyrodnicza, raport środowiskowy

2023-2024

Wykonanie koncepcji eksploatacji i przeróbki gipsu

2024-2026

Procedura uzyskania decyzji środowiskowej

2024-2025

Uchwalenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego

2026-2027

Budowa drogi dojazdowej

2027

Uzyskanie koncesji na eksploatację

2027

Budowa zakładu górniczego, instalacja niezbędnych urządzeń

2028

Rozpoczęcie wydobycia gipsu

Dotychczas wykonane dokumentacje i uzyskane pozwolenia związane z projektem Uników

Procesy uzyskania zgody na wydobycie w Polsce opierają się na wiedzy specjalistycznej i gruntownej weryfikacji wszystkich aspektów inwestycji. Wszystkie ekspertyzy dotyczące wydobycia gipsu w Unikowie są jak dotąd pozytywne.
  1. Prawo do korzystania z informacji geologicznej zawartej w projekcie i dokumentacji geologicznej dotyczącej
    złoża gipsów mioceńskich Uników-Galów-Szaniec w kat. C2 wykonanej w 1973 roku, zatwierdzonej decyzją
    Prezesa Centralnego Urzędu Geologii z dnia 15 sierpnia 1974 r., znak: KZK/012/K/29867/74 – umowa nr
    1378/IG/2018 z dn. 19.09.2018 r. o korzystanie za wynagrodzeniem z informacji geologicznej dotyczącej
    złoża gipsów mioceńskich „Uników-Galów-Szaniec”.
  2. Koncesja nr 6/2021/p wydana przez Ministra Klimatu i Środowiska w dn. 30.04.2021 r. na poszukiwanie i
    rozpoznawanie złoża gipsów mioceńskich „Uników-Galów”.
  3. Dokumentacja geologiczna złoża gipsów mioceńskich w kat. C1 „Uników-Galów (autorzy – Arcadis Sp. z o.o.:
    P. Brytan, A. Otrębski, J. Kudłacik, M. Borto, A. Sternal, Knauf Bełchatów: P. Kuć, S. Holeksa), czerwiec
    2023, zatwierdzona decyzją Ministra Klimatu i Środowiska w dn. 30.11.2023 r. (znak: DGK-WD-
    II.734.24.2022.EZD).
  4. Koncepcja eksploatacji i przeróbki złoża gipsów mioceńskich „Uników-Galów (autorzy – Fundację Nauka i
    Tradycje Górnicze z siedzibą przy Wydziale Inżynierii Lądowej i Gospodarki Zasobami AGH w Krakowie: M.
    Zajączkowski, K. Cyran, M. Kowalski, J. Pyra, M. Sikora, R. Chulist, M. Mądry-Gruca, P. Zarych), grudzień
    2023.
  1. Dokumentacja hydrogeologiczna określająca warunki hydrogeologiczne w związku z zamierzonym
    wykonaniem odwodnienia w celu wydobywania gipsów ze złoża „Uników-Galów” (autorzy – Arcadis Sp. z o.o.: A. Taraziewicz, J. Kudłacik, A. Otrębski, R. Serafin, M. Borto), grudzień 2023, zatwierdzona decyzją Ministra Klimatu i Środowiska w dn. 11.06.2024.
  2. Projekt odwodnienia kopalni „Uników-Galów” (autorzy – Ekobiegły Sp. z o.o. Kancelaria Zarządzania
    Środowiskiem: Ł. Szałata, J. Zwoździak, M. Byelyayew, Hydrogeoprojekt Sp. z o.o.: M. Kołodziejczak, E. Filipiak, S. Studniarek, A. Nowak, B. Janicki, R. Śliwka), marzec 2024.
  1. Inwentaryzacja przyrodnicza – raport całoroczny (autorzy: J. Zwoździak, Ł. Szałata, M. Byelyayew, Zespół ds. przyrody: P. Seget, H. Łożyńska, K. Bilnicki, P. Puszkarska, S. Banach, B. Seget, Ł. Niedźwiedź, F. Paluch),
    czerwiec 2024
  2. Raport o oddziaływaniu na środowisku
  1. Wariantowa koncepcja techniczna dróg transportowych dla wywozu urobku z projektowanej kopalni gipsu
    Uników-Galów (autorzy – Mariusz Pawelec pracownia projektowa: M. Pawelec, T. Kulig), grudzień 2023 r

REKULTYWACJA TERENU

Co się dzieje po zakończeniu wydobycia i zamknięciu kopalni?

Po zakończeniu działalności kopalni, teren zostanie zrekultywowany, czyli podany zabiegom, które mają na celu przywrócenie gruntom, na których było prowadzone wydobycie, wartości przyrodniczych i użytkowych. Dzięki temu obszary pogórnicze mogą zostać dalej zagospodarowane, np. w kierunku rekreacyjnym. Osiągnięcie tego celu wymaga rozłożenia procesu rewitalizacji w czasie.

Mając na względzie proces rekultywacji, projektując zakład wydobywczy zminimalizowaliśmy oddziaływanie na krajobraz oraz zaprojektowaliśmy eksploatację w sposób pozwalający na możliwie jak najszybsze rozpoczęcie prac rewitalizacyjnych. Już po ok. 3 latach od rozpoczęcia eksploatacji, nadkład ze zwałowiska tymczasowego zostanie przetransportowany na część południowo-wschodnią wyrobiska i posłuży do odtworzenia pierwotnego ukształtowania terenu oraz rozpoczęcia prac rekultywacyjnych.

Zobacz przykłady rekultywacji z kopalni Knauf, które już zakończyły wydobycie.